آلودگی نوری و بررسی مولفه ای موثر در آن

آلودگی نوری یک نور مصنوعی بیش از حد و نامناسب است. چهار مولفه آلودگی نوری که اغلب در با هم ترکیب شده و ممکن است با یکدیگر همپوشانی داشته باشند عبارتند از :

• درخشندگی آسمان شهری : روشن شدن آسمان شب در مناطقی که مردم در آن ساکن هستند
• فزون روی نور : نوری که بدون قصد قبلی، خواسته یا نیاز بکار برده شود
• تابش خیره کننده : نور بیش از حدی است که باعث ناراحتی‌های بینایی می‌شود. سطح بالای تابش نور همچنین می‌تواند دید را کاهش دهد
• درهم ریختگی نور : منابع نوری درخشان، گیج کننده و در دسته بندی‌های بیشمار که معمولا در مناطق شهری بسیار نورانی دیده می شود. گسترش درهم ریختگی نور موجب افزایش درخشندگی آسمان شهری، فزون روی نور و تابش خیره کننده می‌شود

در بخش اعظمی از تاریخ زمین، در جهان چشمگیر ما ستاره‌ها و کهکشان‌ها در تاریکی آسمان شب قابل مشاهده بودند. از آغاز خلقت ما، عظمت بی پایان سراسر آسمان تاریک موجب الهام بخشی به ایجاد سوالات ما در مورد جهان و روابط ما با آن شده است. تاریخچه کشف علمی، هنری، ادبیات، نجوم، ناوبری، اکتشاف، فلسفه و حتی کنجکاوی انسان بدون وجود دیدی از آسمان شب و ستاره‌ها کاهش می‌یافت. اما امروزه تعداد روزافزون افرادی که روی زمین زندگی می‌کنند و افزایش نورپردازی نامناسب و بی قاعده متناظر با آن، منجر به آلودگی نوری شده است که آسمان شب را بسیار روشن کرده و در نتیجه امکان دیدن ستاره‌ها را برای بسیاری از جمعیت جهان از بین می‌برد. اکثر مردم باید دور از خانه‌ی خود سفر کنند، دور از تابش نور و روشنایی مصنوعی محل زندگی خود تا بتوانند گستردگی هیجان انگیز کهکشان راه شیری را همانگونه که اجدادمان تجربه کرده‌اند، تجربه کنند.

اثرات منفی از دست دادن این منبع الهام بخش طبیعی به نظر ناملموس می‌آید. اما شواهد روزافزون نشان می‌دهند که روشنایی آسمان شب به طور مستقیم موجب اثرات قابل اندازه گیری منفی بر سلامت انسان و عملکرد ایمنی او و همچنین تغییرات رفتاری ناخوشایند در حشرات و حیوانات و کاهش کیفیت و ایمنی محیط در محیط شبانه ما می‌شود. ستاره شناسان در میان اولین کسانی بودند که توانستند اثرات منفی این روشنایی هدر رفته را در تحقیقات علمی ثابت کنند، اما برای ما، اثرات نامطلوب اقتصادی و زیست محیطی این انرژی نورانی هدر رفته در چیزهایی از قبیل قبض برق ما و گرمایش جهانی خود را نشان می‌دهد.

برخلاف برخی از مشکلات پیچیده و زودگذر امروزی محیط زیست، بسیاری از راه حل‌های موجود برای آلودگی نوری ساده، مقرون به صرفه و لحظه‌ای هستند. شناختن اینکه روشنایی در فضای باز دیگر در خدمت کارکرد ما و بهبود آن نیست و تنها یک منبع آلاینده است، اولین گام در جهت انتخاب راه حل‌های مناسب در این موضوع برای ما می‌باشد.

افزایش درخشندگی آسمان شهری مسئول ناپدید شدن کهکشان راه شیری از آسمان شب است. برای اخترشناسان حرفه‌ای، افزایش فاصله رصد خانه‌ها به مقدار قابل قبولی از منابع آلودگی هوا و تابش‌های نورانی شهر، مشکل‌تر است زیرا هزینه‌های اقتصادی و زیست محیطی آن افزایش می‌یابد. در عین حال، ستاره شناسان تازه کار نیز نقاط رصد آن‌ها در مناطق مسکونی خود و اطراف آن‌ها به علت ساخت و سازها و افزایش بی رویه‌ی نورپردازی در فضای شهری از بین رفته است و باید به مکانی دورتر از خانه برای مشاهده آسمان بروند. در نتیجه مهمترین تجهیزات مورد نیاز برای لذت بردن از شگفتی‌های آسمان شب، یک ماشین با یک باک پر از بنزین و یک نقشه می‌باشد!

اثرات نامطلوب آلودگی نوری فراتر از ستاره شناسی است. تحقیقات جدید نشان می دهد که آلودگی نوری و تابش نورانی در شب با ضرب آهنگ روزمره معمولی ما و چرخه ۲۴ ساعته روز و شبی که انسان برای حفظ سلامتی و تنظیم فعالیت های خود برای هزاران سال از آن استفاده کرده است تداخل دارد. فزون روی نور زمانی رخ می‌دهد که چراغهای خیابانی یا چراغ‌های خانه‌ی همسایه،‌‌ نور ناخواسته‌ای را بر خانه‌های ما هدایت کرده و به کاهش تاریکی طبیعی کمک می‌کند. حیوانات وحشی، از طریق روشنایی غیر ضروری شب نیز آسیب می‌بینند. نور مصنوعی شبانه، چرخه‌ی زندگی بسیاری از موجودات از قبیل پرندگان مهاجر، ماهی‌ها، قورباغه‌ها، کرم‌های شب تاب و … را به طور بالقوه ویران می‌سازد. در حالی که تحقیقات هنوز در حال انجام شدن هستند، این موضوع در حال آشکار شدن است که هم روز روشن و هم شب تاریک برای تولید هورمون سالم، عملکرد سلولی، فعالیت مغزی و همچنین تغذیه نرمال و جفتگیری برای بسیاری از گونه‌ها از جمله انسان ضروری است.

به طرز عجیبی، علاوه بر هدر رفتن منابع، یک محیط شبانه که بیش از حد روشن است موجب کاهش دید ما می‌شود: تابش مستقیم از وسایل نامناسب محافظت شده‌ای که اغلب چشمک می‌زند و نوری که به آسمان می‌رود، زمینی را که ما به آن نیاز داریم روشن نمی‌کند. نور بیش از حدی که در بسیاری از مناطق شهری یافت می‌شود، منجر به یک درهم ریختگی نوری می‌شود که سبب درخشش آسمان شهری، فزون روی و تابش بیش از حد نور می‌شود، درحالی که محیط شبانه ما را از بین می‌برد. چشمان ما، زمانی که سازگار با تاریکی هستند، قابلیت بینایی طبیعی خوبی در موقعیت های کم نور دارند. اما زمانی که شب‌ها بیش از حد روشن هستند، چشم هرگز فرصتی برای تطبیق با تاریکی ندارد و مکان‌های مجاور با مکان‌های روشن غیر قابل دیدن به نظر می رسند و ایمنی کاهش می‌یابد. برخی از جوامع با کاهش و یا از بین بردن نور شب یا همان آلودگی نوری در مناطق مناسب منجر به کاهش جرم و جنایت در آن مناطق شده‌اند.

آلودگی نوری سرمایه و انرژی را از بین می‌برد. سالیانه میلیاردها دلار هزینه‌های غیر ضروری تنها در ایالات متحده صرف نورپردازی و روشن کردن می‌شود، که ۱,۷ میلیارد دلار از این هزینه‌ها تخمین زده می شود از طریق چراغ‌های محافظت نشده در فضای باز به طور مستقیم به آسمان شب می‌روند. در ایالات متحده آمریکا سالانه ۳۸ میلیون تن دی اکسید کربن در اتمسفر منتشر می‌شود. چراغ های بیرونی در فضای باز مستقیما مسئول ۱.۲ میلیون تن زباله های دی اکسید کربن هستند. به سادگی کاهش و حذف نورهای غیر ضروری موجب صرفه جویی در هزینه و انرژی می شود که اغلب هزینه‌های کمی را در این راستا در بر دارد. نور بیش از حد شبانه نه دید ما را بهبود می‌بخشد و نه امنیت شبانه را افزایش می‌دهد.

آلودگی نوری بر هر شهروند تاثیر می‌گذارد. این یک نگرانی جدی زیست محیطی است که سرمایه و منابع را از بین می‌برد در حالیکه به حیات وحش، محیط زیست، سلامت و میراث انسانی آسیب می‌رساند. هر یک از ما می‌توانیم راه حل های عملی برای مبارزه با آلودگی نور را در سطح ملی، محلی و بین المللی بکار ببریم.

برای مشاهده پروژه ها، محصولات و خدمات شرکت نورپردازی شمیم اندیشه لطفا کلیک فرمایید.

برای دریافت مشاوره، طراحی و اجرای نورپردازی و سیستم های روشنایی حرفه ای می توانید با دفتر مرکزی تماس بگیرید.

شرکت شمیم اندیشه
مشاور و مجری نورپردازی حرفه ای و سیستم های روشنایی