مقدمه‌ای بر نورپردازی پارک ها
نور کاربرد های گسترده ای دارد.به کمک نورپردازی در پارک ما میتوانیم نقش بسزایی در زیبایی و تاکید روی اجزاء موجود در پارک داشته باشیم. نور به ما در درک و احساس از محیط پیرامون اطرفمان بسیار کمک می کند.
چشم، این عضو ظریف وقتی به ما اجازه دیدن اشیا را خواهد داد كه كه آن اجسام روشن باشند یعنی روشنایی را از منابع نورانی دریافت كرده و به طرف چشم منعكس كنند. كیفیت دید ما ارتباط كامل با چگونگی روشنایی دارد. چشم بشر حداكثر دید را در روشنایی طبیعی دارد. زیرا برای این نوع روشنایی خلق شده است.
با نورپردازی های مجاز در پارک می توان اثرهای هنری مثل طرح هایی از سایه روشن به وجود آورد. یا با استفاده از نورهای رنگی به خصوص در كنار آب نما مناظر زیبایی ایجاد كرد .
امتیاز روشنایی مصنوعی چیست؟
امتیاز روشنایی مصنوعی این است كه می توان منبع نور را كنترل كرد. با درك تاثیر نور می توان تصمیم گرفت كه چه نوع نوری در چه محلی مناسب است. فاصله پایه های چراغ در محورهای درجه یك حدود ۱۰ متر و در محورهای درجه ۲ حدود ۲۰ تا ۲۵ متر در نظر گرفته می شود. اگر تعداد لامپ های هر پایه چراغ بیشتر باشد فاصله پایه ها بیشتر خواهد شد .
آثار روانی نور عبارت است از جریان ذراتی بی نهایت ریز به نام فرتون كه با سرعتی معادل ۳۰۰ هزار كیلومتر بر ثانیه از منبع نور تشعشع می كنند. نورهایی كه در نورپردازی فضای پارک مورد استفاده قرار می گیرند، دو نوع هستند. نور طبیعی كه برای رشد گیاهان ضروری است و روشنایی محل در طول روز را تامین می كند و باعث ایجاد سایه روشنهای كم و زیاد می شود.
نور مصنوعی برای روشنایی محوطه در شب و در برخی اوقات برای تاكید و تشدید خصوصیات برخی مكانها یا عناصر ساخته شده یا ایجاد سایه روشن مورد استفاده قرار می گیرد.
در حالت كلی نور از نظر اثر روانی به دو دسته سرد و گرم تقسیم می شود.
نور سرد نورهای مهتابی هستند كه سرمای فیزیكی را تداعی می كنند و موجب افسردگی روانی می شوند. لامپ های مهتابی كه گرایش آفتابی نداشته باشند، از این نوع هستند. نور گرم نورهایی با طیف متنوع هفت رنگ، نورهای گرم هستند. مثل نور خورشید، آتش، نورهای سوختنی، نور جنوب و نورهایی با گرایش رنگهای قرمز و نارنجی و زرد. كرم رنگ پوست صورت در نورهای گرم اضافه و در نورهای سرد كم می شود .
مكان و موقعیت نماد نور در پارك
نوع آرایش گونه های گیاهی، موانع فیزیكی، آلاچیق ها و آب نماها، در كنار یكدیگر سبك هنری پارك را تشكیل می دهند.
طراح نورپردازی پارک باید محل نمادهای نور را با توجه به نوع طراحی پارك تعیین كند. مثلا در پاركی كه به شیوه كلاسیك طراحی شد است، نمادهای نور را باید به فاصله های مساوی و محاسبه شده قرار داد. اما در شیوه ژاپنی، می توان از نماد نوری استفاده كرد. در پارك هایی كه با تلفیق شیوه های مختلف ساخته شده اند، دست طراح بازتر است و چراغها را می تواند بسته به نیاز و سلیقه، به راحتی مستقر كند. باید از تابانیدن نور شدید روی محیط پارك احتراز و با نور كافی پارك را روشن كرد.
اگر نور به اندازه كافی نباشد، چشم تماشاگر بعضی از جوانب پارك را مشاهده نمی كند
به عبارت دیگر وقتی كه بیننده به خاطر فقدان نور كافی برخود فشار می آورد، اغلب از دیدن قسمتهای مهم و زیبای پارك محروم می ماند.
مقدار نوری كه برای دیدن یك شیئ لازم است، به رنگ، قابلیت انعكاس، جنس، حجم و اندازه و فاصله آن از بیننده بستگی دارد. از نظر جهت تابش نور انواع متعددی وجود دارد .
چراغ رو به پائین برای روشنائی رو به پائین، منبع نور در بالای محل مورد نظر قرار می گیرد
درست همان طور كه نور طبیعی از بالا می تابد. مثل لامپهای نزدیك زمین كه نور را روی استخر و پله ها و مسیر عبور متمركز می كنند و یا لامپهای بالای درخت كه می توانند حالت مهتاب داشته باشند .
پروژكتورهای رو به بالا موجب تابیدن نور بر شاخ و برگ می شوند
بهتر است كه محل نصب آنها بالاتر از سطح دید مستقیم چشم باشد و اگر پایین تر بود، طوری آنها را نصب كرد كه متمایل باشند. چراغ رو به بالا سایه ها و نور سایه روشن را كه به وسیله نور رو به پایین به وجود می آید، تقلیل می دهد.
هم چنین برای روشن كردن یك محوطه یا یك منطقه وسیع در پارک، برای اینكه نور خیره كننده نباشد، می توان چراغ ها را در مواد نیمه شفاف مانند پلاستیك قرار داد
اگر بخواهیم در شب گیاه ویژه ای یا مجسمه ای به خوبی دیده شود و نظر بیننده را به خود جلب كند، می توانیم به صورت جداگانه، چراغی را به آن اختصاص دهیم، كه باعث تاكید بیشتر بر آنها شده و با توجه به رنگ و شكل ظاهری اشیای مورد نظر ما، جاذبه ای مهتلفی در تیرگی شب پدید آورد. این نوع روشنایی، تاكیدی نام دارد.
نورپردازی پیاده راه های پارک
منبع نور در راهروها و پیاده روها به صورت راهنمای افراد و نیز به عنوان یك عامل تزئینی مطرح می شود. به كار گرفتن نور مخفی در حاشیه پیاده روها بر جذابیت محیط می افزاید. در تقاطع راه ها و هم چنین برای مشخص كردن محل مخصوصی در شب، از چراغ های مخصوصی استفاده می شود كه پایه آنها كوتاه و به شكل مكعب مستطیل است. این چراغ علاوه بر روشنایی، جنبه زیبایی هم دارد.
نورپردازی گیاهان در اطراف پیاده رو و راهروهای پارک
نورپردازی گیاهان در اطراف پیاده روها و راهروها علاوه بر روشنایی گیاهان، نور كافی برای ایمنی پیاده روها ایجاد كرده و از صدمه دیدن گیاهان كاشته شده در حاشیه جلوگیری می كند.
گیاهان كنار راهروها بهتر است هر چند مدت كنترل شوند تا از برخورد آنها هنگام رشد با عابران جلوگیری شود.
نورپردازی پله های پارک
در مورد روشنایی پله ها باید از به وجود آمدن سایه های عمیق جلوگیری شود و سایه افراد در حال راه رفتن با لبه پله ها برخورد نكند.
زمانی كه می خواهیم از پله ها بالا رویم گاهی محل نخستین پله را كمی جلوتر یا عقب تر تصور می كنیم. هم چنین در موقع پایین آمدن نیز چنان كه پله ها كاملا روشن نباشند در آخرین پله با همین اشكال مواجه می شویم. با وسیله ساده ای می توان نخستین پله پایین را مشخص كرد. بدین ترتیب كه در جلو همین پله یك لامپ قرمز قرار داده و جلو آن، صفحه نیمه شفاف پلاستیكی نصب كرد. محل نشستن پاركها نیز نیازمند نورپردازی متفاوتی است. این مكان ها شاملل نیمكت ها، آلاچیق و رستوران است و برای روشنایی آنها از نور ملایم استفاده می شود. نور مناسب برای روشن كردن نیمكت ۵ تا ۱۰ لوكس است، البته می توان از منبع نور مخفی در لبه های زیر نیمكت و یا میان درختان نیز بهره گرفت.
نورپردازی محل بازی و ورزش پارک ها
محل بازی كودكان از جمله محل هایی است كه باید به طور كامل از نور برخوردار باشد. برای روشن كردن این فضا می توان از اشكال حیوانات به جای حبابهای شیشه ای به عنوان منبع نور استفاده كرد. برای اغلب بازی های دسته جمعی در شب روشنایی میدان بازی حایز اهمیت است. برای روشنایی این میدان های كوچك می توان از چند نور افكن با لامپ هایی به قدرت ۱۵۰ وات استفاده كرد و برای نصب آنها از چند درخت یا دیوار و در صورت نبود آنها از تیر چوبی كمك گرفت. زاویه نورافكن ها باید طوری تنظیم شود كه حتی الامكان در تمام نقاط مختلف میدان روشنایی یكسان و كافی باشد .
نورپردازی آب نمای پارک ها
شب ها، با نوپردازی استخرها، چشمه ها، آبشارها، باغچه های آبی و حوضچه ها، اهمیت آنها بیشتر نمایان می شود.
نورپردازی در مورد آبشار می تواند به گونه ای باشد كه ارتفاع آن بیشتر به نظر برسد. آب به صورت ساكن یا در حال جریان یك پدیده جالب است و نمی توان تركیبی بهتر از نور ملایم همراه با صدای حركت آب برای ایجاد آرامش تصور كرد.
وقتی آب ساكن است، نور در سطح آب انعكاس زیبایی دارد و با قرار دادن نور در زیر سطح آب آن را بیشتر به صورت آب در داخل شیشه می نمایاند.
نورپردازی آبشارها و فواره ها به توجه و بررسی خواصی نیاز دارد. بهتر است منبع نور (لامپ) در ته فواره قرار گیرد به طوری كه نور به طرف بالا و داخل قسمت فواره بتابد و اگر بخواهیم از نور رنگی استفاده كنیم بهترین جای مناسب برای آن ته فواره است. لامپ های زیر آب برای استخرهای بزرگ توصیه می شود سیستم روشنایی در آب و آب نماها باید از اصول حفاظتی برخوردار باشند.
نورپردازی پیکره‌های تزئینی پارک ها
ایجاد منظر دید به وسیله نورپردازی روی پیكره های زینتی بر اهمیت بصری آنها می افزاید. هم چنین در پارك یا باغ، گل، چمن، درخت و گیاهان مختلف به رنگ های گوناگون خودنمایی می كنند و هر كدام از آنها در روشنایی به خصوصی جلوه دارند بنابراین باید برای روشن كردن آنها از روش های متفاوتی استفاده كرد .
برای روشن كردن گل هایی كه به خوبی اختلاف درجه حرارت را تحمل می كنند دستگاه های گوناگون روشنایی وجود دارد. این چراغ ها پایه كم و بیش بلندی دارند كه سیستم برق از داخل آن عبور می كند. چراغ ها مجهز به كلاهكی هستند كه قسمت بیرونی آنها به رنگ سبز است. این كلاهك ها نور را به طرف پایین (روی گل ها) منعكس می كنند. بسیاری از گیاهان كه در طول روز با نور طبیعی قابل توجه نیستند، وقتی در زمینه تاریك نورپردازی شوند، منظره جالبی ایجاد می كنند، مثل سرخس ها زمانی كه از سطح زیرین برگ ها نورپردازی شوند.
باید تمام اثرات یك نورپردازی را در مورد درختان در نظر گرفت و از درخشندگی نامطبوع منبع نور جلوگیری كرد تا تركیب نوری جالب ایجاد شود.
اگر هدف، نشان دادن شكل و تاج زیبای درخت باشد، نورپردازی به سمت بالا خواهد بود. درختانی مثل بید مجنون كه شاخه های آن پیوسته در حال حركت است اگر در كنار یك استخر تیره قرار گیرند، با نورپردازی به شیوه ای خاص، منظره روی آب منعكس می شود .
روزنامه پیام ساختمان و تاسیسات (۸۴/۵/۱۵)
برای مشاهده پروژه ها، محصولات و خدمات شرکت نورپردازی شمیم اندیشه لطفا کلیک فرمایید.
برای دریافت مشاوره، طراحی و اجرای نورپردازی و سیستم های روشنایی حرفه ای می توانید با دفتر مرکزی تماس بگیرید.
شرکت شمیم اندیشه
مشاور و مجری نورپردازی حرفه ای و سیستم های روشنایی