محاسبات روشنایی DIALux

وقتی صحبت از طراحی روشنایی حرفه‌ای می‌شود دیگر نمی‌توان با تخمین چشمی ‌کار پروژه‌ها را پیش برد. محاسبات روشنایی DIALuxدقیقا همان نقطه‌ای‌ است که طراحی نور را از یک ایده ذهنی به یک سیستم نورپردازی اجرایی و قابل اعتماد تبدیل می‌کند. آموزش DIALux نه‌ تنها برای معماران و طراحان داخلی ضروری ا‌ست بلکه برای هر کسی که با نورپردازی و روشنایی چه داخلی و چه خارجی سروکار دارد یک مهارت کلیدی و غیر قابل ‌چشم‌ پوشی است.

در دنیایی که تجربه بصری و مهندسی روشنایی در کنار هم معنا پیدا می‌کنند نرم‌افزاری مثل DIALux به یک زبان مشترک برای همه طراحان نور تبدیل شده است. این ابزار فقط برای ترسیم چند چراغ نیست .بلکه برای محاسبه‌ دقیق شدت نور، تحلیل نوری فضا، رعایت استانداردهای روشنایی و شبیه ‌سازی محیط‌های واقعی است. به ‌بیان ساده ‌تر اگر طراحی روشنایی را یک نقاشی بدانیم DIALux  همان بوم و قلم ‌مویی‌ است که به شما امکان می‌دهد نه‌ فقط زیبا بلکه علمی و مهندسی طراحی کنید.در این مقاله قرار است وارد دنیای طراحی روشنایی با DIALux شویم، کاربردهای واقعی آن را در پروژه‌های اجرایی بررسی کنیم، به سراغ اصول پایه و ترفندهای حرفه‌ای برویم و در نهایت بفهمیم چرا DIALux فراتر از یک نرم‌افزار معمولی است.

 

DIALux  چیست و چرا برای متخصصان روشنایی ضروری است؟

در دنیای امروز طراحی نور دیگر یک هنر صرف نیست. یک علم داده‌ محور، مهندسی‌ شده و وابسته به ابزارهای تحلیلی دقیق است. در این میان DIALux  به‌ عنوان یکی از قدرتمندترین نرم‌ افزارهای طراحی و محاسبات روشنایی  DIALux به ابزاری ضروری برای هر طراح نور، معمار، مهندس برق و حتی مشاور نورپردازی تبدیل شده است.

DIALux  در یک نگاه

DIALux  محصول شرکت DIAL آلمان است و یک نرم‌افزار رایگان، تخصصی و به‌ روز برای طراحی روشنایی و تحلیل نور در پروژه‌های داخلی، خارجی، صنعتی، تجاری و شهری محسوب می‌شود. این نرم‌ افزار با کمک دیتابیس غنی از محصولات نوری برندهای معتبر دنیا امکان طراحی واقع ‌گرایانه و دقیق را برای طراح فراهم می‌کند.

چرا DIALux ضروری ا‌ست؟

1. محاسبه دقیق نور قبل از اجرا
   با DIALux شما می‌توانید پیش از خرید حتی یک عدد چراغ شبیه‌ سازی دقیقی از میزان روشنایی، شدت لوکس، توزیع نور، سایه‌ها و رفتار نوری محیط داشته باشید. این یعنی پایان طراحی‌های حدسی و آغاز تصمیم‌ گیری بر مبنای داده.
2. استاندارد سازی در طراحی نور
   بسیاری از پروژه‌های رسمی و بزرگ به ‌ویژه در زمینه نورپردازی خارجی شهری نیازمند ارائه محاسبات رسمی و گزارش‌های فنی هستند. DIALux این گزارش‌ها را به ‌شکل اتوماتیک با تطابق کامل با استانداردهای جهانی تولید می‌کند.
3. امکان مقایسه و بهینه‌ سازی طراحی
   طراح می‌تواند چندین سناریوی نوری مختلف را در نرم‌ افزار طراحی کند، مقایسه کند و در نهایت بهترین حالت از نظر فنی، بصری و اقتصادی را انتخاب نماید. این قابلیت صرفه‌جویی واقعی در هزینه و زمان پروژه به همراه دارد.
4. تجسم فضایی قبل از اجرا
   با استفاده از قابلیت‌های سه‌ بعدی و شبیه‌ سازی نوری می‌توان فضا را پیش از اجرا دقیقا همانطور که خواهد بود از زوایای مختلف بررسی کرد. این موضوع در نورپردازی داخلی فضاهایی مانند موزه، گالری یا سالن‌های چند منظوره بسیار اهمیت دارد.

 

از طراحی تا واقعیت : کاربرد DIALux در پروژه‌های نورپردازی داخلی

نرم‌افزار DIALux فقط یک ابزار گرافیکی نیست که چند چراغ توی پلان بچینید و نور آن را تماشا کنید. در پروژه‌های واقعی این نرم ‌افزار حکم قلب مهندسی طراحی نور رو دارد. جایی که همه‌ چیز باید دقیق، قابل اجرا و استاندارد باشد. در ادامه گام ‌به ‌گام بررسی می‌کنیم که محاسبات روشنایی DIALux چگونه از مرحله طراحی اولیه به واقعیت اجرایی می‌رسند. مخصوصا در پروژه‌های روشنایی داخلی.

۱.تعریف فضا و اهداف نوری

طراحی خوب بدون شناخت درست از فضا ممکن نیست. در اولین گام کاربر باید ابعاد دقیق، کاربری فضا، رنگ سطوح، ارتفاع سقف و نیازهای نوری خاص هر منطقه را وارد کند. مثلا برای یک گالری هنری، روشنایی متمرکز و قابل کنترل مهم است در حالیکه برای یک دفتر کار، یکنواختی نور و جلوگیری از خیرگی اولویت دارد.

مثال: طراحی روشنایی برای یک اتاق کنفرانس با سقف مشکی نیاز به شدت لوکس بالاتر دارد چون سطح تیره نور را جذب می‌کند نه بازتاب.

۲.انتخاب چراغ و تعریف منابع نوری واقعی

در DIALux شما از دیتابیس برندهای واقعی استفاده می‌کنید. یعنی به‌ جای اینکه یک چراغ فرضی رسم کنید می‌تونید دقیقا از مدل مشخص یک چراغ برند OSRAM یا Zumtobel استفاده کنید با تمامی ویژگی‌های نوری واقعی‌ که دارد.مزیت این روش؟ نورپردازی دقیق، قابل محاسبه و قابل اجرا. این یعنی فاصله‌ای بین طراحی و واقعیت وجود ندارد. هر آنچه محاسبه می‌کنید در اجرا دقیقا همان نتیجه را می‌دهد.

۳. محاسبات نوری و شبیه ‌سازی سه ‌بعدی

اینجا جادوی اصلی شروع می‌شود. نرم ‌افزار با توجه به نوع چراغ‌ها، مکان نصب، زاویه تابش، بازتاب سطوح و چیدمان فضایی محاسبه می‌کند که شدت روشنایی در هر نقطه از فضا چقدر است (برحسب لوکس) کجاها نور کم است، کجاها خیرگی داریم و چطور میتوان توزیع نور را بهینه کرد.

نکته: در یک فضای کاری شدت نور ۵۰۰ لوکس کافی ا‌ست اما در بخش طراحی یا مطالعه ممکن است به ۷۵۰ لوکس نیاز باشد. این تفاوت دقیقا در خروجی DIALux مشخص می‌شود.

۴. تحلیل خروجی و اصلاح طراحی

بعد از شبیه‌ سازی اولیه معمولا نیاز به بازطراحی وجود دارد. شاید بعضی نقاط نور کم داشته باشند، شاید زاویه تابش اشتباه انتخاب شده باشد یا فاصله بین چراغ‌ها استاندارد نباشد. در این مرحله می‌توانید با آزمون‌ و خطا طراحی را بهینه کنید.

مثال: در یک پروژه مسکونی بعد از اولین شبیه ‌سازی با DIALux مشخص شد که گوشه‌های اتاق خواب تاریک هستند. با تغییر زاویه نصب چراغ‌های سقفی بدون افزایش تعداد چراغ این مشکل رفع شد.

۵. تهیه گزارش فنی برای اجرا

در پایان DIALux  یک گزارش کامل ارائه می‌دهد شامل:

• نمودار توزیع نور
• پلان نوری فضا
• نقشه نصب چراغ‌ها
• محاسبه شدت روشنایی (لوکس)
• نمودار UGR شاخص خیرگی
• مصرف انرژی سالانه

این گزارش هم برای تیم اجرا هم برای کارفرما و هم برای تاییدیه‌های قانونی قابل استفاده است. محاسبات روشنایی DIALux  نه‌ تنها طراحی را به زبان مهندسی ترجمه می‌کند بلکه برای مرحله اجرا هم چراغ راه است.

 

اصول و مبانی: گام ‌به‌ گام با محاسبات روشنایی در DIALux

در طراحی حرفه‌ای روشنایی صرفا جانمایی منابع نور بر روی پلان کافی نیست. آنچه طراحی را از سطح بصری به سطح علمی و استاندارد ارتقاء می‌دهد محاسبات دقیق نوری است. نرم‌ افزار DIALux با بهره‌ گیری از الگوریتم‌های پیشرفته تحلیل نور امکان انجام محاسبات تخصصی و واقع‌ بینانه را فراهم می‌سازد. در این بخش با مهمترین اصول و پارامترهای محاسبات روشنایی در DIALux آشنا می‌شوید.

 

۱. شدت روشنایی Illuminance  لوکس

یکی از پایه‌ای‌ترین شاخص‌هایی که در محاسبات روشنایی DIALux بررسی می‌شود شدت روشنایی است. این شاخص با واحد لوکس (lx) سنجیده می‌شود و بیانگر میزان نوری‌ است که به سطح مورد نظر می‌رسد.

مثال: طبق استاندارد EN 12464 برای فضاهای اداری باید حداقل ۵۰۰ لوکس روی سطح کار (مانند میز) تامین شود تا بهره‌وری بصری و آسایش چشم فراهم گردد. در DIALux پس از تعریف منابع نوری و هندسه فضا شدت نور هر نقطه محاسبه شده و به‌ صورت نموداری یا عددی بر روی پلان نشان داده می‌شود.

۲. یکنواختی روشنایی (Uniformity)

یک طراحی موفق تنها روشنایی کافی ایجاد نمی‌کند بلکه به یکنواختی توزیع نور نیز توجه دارد. اختلاف زیاد میان نقاط روشن و تیره باعث خستگی چشم، کاهش عملکرد و افت کیفیت تجربه نوری می‌شود.برای اغلب فضاهای کاری یکنواختی روشنایی با نسبت حداقل به میانگین برابر یا بیش از ۰.۶ توصیه می‌شود.DIALux این نسبت را به ‌صورت عددی ارائه می‌دهد و طراح می‌تواند بر اساس آن نحوه توزیع منابع نوری را اصلاح کند.

۳. شاخص خیرگی (UGR – Unified Glare Rating)

خیرگی نوری یکی از عوامل مخرب در طراحی روشنایی داخلی است. شاخص UGR میزان ناراحتی بصری ناشی از خیرگی منابع نوری را عددی‌ سازی می‌کند و به طراح اجازه می‌دهد تا طراحی را کنترل و بهینه کند.

UGR < 19 → مناسب برای دفاتر اداری

UGR < 22 → قابل قبول برای کارگاه‌ها

UGR > 25 → غیراستاندارد و آزاردهنده

در DIALux با در نظر گرفتن موقعیت ناظر ارتفاع نصب و ویژگی‌های فنی چراغ‌ها مقدار UGR به‌ صورت دقیق محاسبه می‌شود.

۴. تعیین فاصله بهینه بین چراغ‌ها

در بسیاری از پروژه‌ها خطا در انتخاب فاصله مناسب بین منابع نوری منجر به ایجاد سایه‌های عمیق یا نقاط بیش ‌روشن می‌شود. DIALux با توجه به زاویه پخش نور، ارتفاع نصب، نوع فضا و ضریب بازتاب سطوح فاصله بهینه را محاسبه می‌کند.

مثال: اگر زاویه پخش نور ۱۲۰ درجه و ارتفاع نصب ۲.۵ متر باشد فاصله بهینه بین چراغ‌ها حدود ۳.۷۵ متر خواهد بود (یعنی ۱.۵ برابر ارتفاع نصب). این محاسبه به طراحی یکنواخت و بدون اغراق کمک می‌کند.

۵. محاسبه مصرف انرژی و ارزیابی بهره‌وری

نرم‌افزار DIALux تنها ابزار محاسبات نوری نیست بلکه تحلیلی از مصرف انرژی نیز ارائه می‌دهد. این ویژگی به ‌ویژه در پروژه‌های سبز ساختمان‌های دارای گواهی LEED یا فضاهای با رویکرد بهینه ‌سازی مصرف برق اهمیت زیادی دارد.در پایان پروژه نرم‌افزار گزارشی از میزان انرژی مصرفی سالانه برحسب کیلو وات‌ساعت (kWh) ارائه می‌دهد که می‌تواند پایه‌ای برای محاسبه هزینه‌ها و انتخاب راهکارهای صرفه‌جویی انرژی باشد.

محاسبات روشنایی DIALux بستری فراهم می‌کند که در آن طراح مجری و کارفرما بتوانند با زبانی مشترک، قابل‌استناد و علمی درباره کیفیت نور صحبت کنند. خروجی‌های دقیق و فنی این نرم‌افزار پایه‌ای قابل اتکا برای تصمیم‌ گیری در طراحی روشنایی واقعی و اجرایی است.

 

فراتر از یک نرم‌افزار: نکات حرفه‌ای برای بهینه‌ سازی طراحی با DIALux

نرم‌افزار DIALux فقط برای ترسیم پلان و انجام محاسبات پایه نیست بلکه ابزاری ا‌ست برای طراحی نوری دقیق، کنترل‌ شده و خلاقانه. در پروژه‌هایی که کیفیت، دقت، و انطباق با استانداردها اهمیت دارد استفاده‌ حرفه‌ای از امکانات این نرم‌افزار می‌تواند تفاوت میان یک طراحی معمولی و یک طراحی سطح بالا را رقم بزند. در این بخش مجموعه‌ای از نکات کاربردی و تخصصی را بررسی می‌کنیم که به بهینه ‌سازی عملکرد شما در طراحی با DIALux کمک می‌کنند.

 

طراحی نور چند لایه فراتر از روشنایی پایه

یکی از مهمترین اصول در طراحی روشنایی داخلی استفاده از ترکیب چند نوع نور است. نورپردازی حرفه‌ای تنها به تامین نور عمومی محدود نمی‌شود بلکه شامل لایه‌های مختلفی است:

• نور محیطی (Ambient Lighting) برای ایجاد روشنایی یکنواخت در فضا
• نور وظیفه‌ای (Task Lighting) برای مناطق عملکردی مانند میز کار یا آشپزخانه
• نور تاکیدی (Accent Lighting) برای برجسته ‌کردن عناصر معماری یا آثار هنری
• نور تزئینی (Decorative Lighting) برای ایجاد جلوه‌های بصری خاص

نرم‌افزار DIALux این امکان را می‌دهد که هرکدام از این لایه‌ها را به‌ صورت مجزا تعریف، تنظیم و تحلیل کرده و در نهایت یک ترکیب نورپردازی کامل و متعادل ارائه دهید.

بررسی طراحی از دید کاربر نه فقط پلان بالا

طراحی موفق تنها در پلان دوبعدی معنا پیدا نمی‌کند. آنچه کاربر نهایی تجربه می‌کند دید سه ‌بعدی از فضا و روشنایی است. استفاده از نماهای جانبی (Side Views) و زاویه دید ناظر (Viewpoint) در DIALux به شما کمک می‌کند تا اثر نور را بر چشم انسان، ترکیب سایه‌ها و نقاط بحرانی خیرگی دقیقتر ارزیابی کنید. تحلیل نور از زاویه دید ناظر به‌ ویژه در پروژه‌هایی مانند فضاهای مسکونی، هتل‌ها یا فضاهای تجاری دارای اهمیت ویژه‌ای ا‌ست.

تعریف سناریوهای نوری متغیر با  Light Scenes

در بسیاری از فضاها مانند رستوران‌ها، فضاهای اداری یا فروشگاه‌ها نیاز به سناریوهای نوری متغیر وجود دارد. با استفاده از قابلیت Light Scenes  در  DIALux می‌توان برای یک پروژه چند سناریوی مجزا تعریف کرد. مثلا:

• نور روز
• نور شب
• حالت اقتصادی
• نور تاکیدی بر محصولات

این امکان طراحی را بسیار منعطفتر و نزدیکتر به نیازهای واقعی کاربران می‌کند.

دقت در تعریف ضرایب بازتاب سطوح

بازتاب نور از سطوح مختلف نقش مهمی در توزیع و یکنواختی روشنایی دارد. در نرم‌افزار DIALux باید برای هر سطح، ضریب بازتاب مشخص شود. به‌ عنوان مثال:

• سقف سفید رنگ: ۷۰٪
• دیوار گچی رنگ روشن: ۵۰٪
• کف‌پوش تیره: ۲۰٪
• شیشه‌های تیره یا فلز مات: زیر ۱۰٪

عدم تعریف دقیق این ضرایب منجر به خطای جدی در محاسبات نهایی می‌شود به‌ ویژه در فضاهای بسته‌ای که نور طبیعی حضور پر رنگی ندارد.

شبیه‌ سازی موقعیت جغرافیایی در نورپردازی خارجی

در پروژه‌های روشنایی خارجی مانند روشنایی نما، محوطه یا خیابان در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی پروژه می‌تواند تفاوت چشمگیری در دقت خروجی ایجاد کند. با تعریف مختصات جغرافیایی، نرم ‌افزار می‌تواند زاویه تابش خورشید، شدت نور طبیعی در ساعات مختلف شبانه‌روز، و الگوهای سایه را شبیه ‌سازی کند.این اطلاعات در تعیین محل نصب چراغ‌ها، زاویه تابش نور و انتخاب توان مناسب منابع نوری بسیار حیاتی ا‌ست.

استفاده هوشمندانه از خروجی‌های گرافیکی و گزارش‌های فنی

یکی از امکانات ارزشمند  DIALux تولید خروجی‌های گرافیکی با کیفیت بالا است. از نقشه‌های نوری گرفته تا نمودارهای شدت نور و شبیه ‌سازی‌های سه ‌بعدی. این خروجی‌ها در ارائه طرح به کارفرما یا ناظر پروژه نقش بسیار موثری ایفا می‌کنند و در بسیاری از موارد تعیین ‌کننده‌ موفقیت طرح در مرحله اجرا هستند.ترکیب داده‌های فنی با تصاویر واقع‌گرایانه قدرت اقناعی طراحی شما را چند برابر می‌کند.

 

شرکت شمیم اندیشه و راه‌های ارتباطی

شرکت شمیم اندیشه با بیش از دو دهه فعالیت تخصصی در حوزه نورپردازی از طراحی‌های مفهومی تا اجرای دقیق پروژه‌های بزرگ همراه مطمئن معماران، طراحان، سازندگان و کارفرمایان بوده است. تیم فنی این مجموعه،متشکل از مهندسان برق، طراحان نور و مشاوران حرفه‌ای با تکیه بر دانش به ‌روز، تجربه‌ میدانی گسترده و تعهد عملی به کیفیت پروژه‌های روشنایی را بر پایه استانداردهای مهندسی و زیبایی ‌شناسی اجرا می‌کند.خدمات شمیم اندیشه از مشاوره رایگان نورپردازی آغاز می‌شود و تا طراحی دقیق شبیه‌ سازی حرفه‌ای با  DIALux، اجرای کامل پروژه و تامین تجهیزات تخصصی روشنایی ادامه می‌یابد. تمامی مراحل همراه با ضمانت کیفیت، گارانتی اصالت کالا و پشتیبانی فنی ارائه می‌شوند.در زمینه‌های متنوعی از جمله نورپردازی نما، روشنایی داخلی، نورپردازی تخصصی صنعتی تا نورپردازی فضای سبز و ویلا، شرکت شمیم اندیشه با بهره‌ گیری از تجهیزات حرفه‌ای راهکارهای سفارشی ‌سازی‌ شده و طراحی‌های خلاقانه پاسخگوی نیازهای خاص هر پروژه است. انتخاب شمیم اندیشه انتخابی مبتنی بر تخصص، تجربه و اعتماد است.

 

برای ارتباط با شمیم اندیشه و دریافت مشاوره‌های فنی اطلاعات بیشتر یا سفارش تجهیزات می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی زیر اقدام کنید:

∴شماره تماس: ۱۲-۴۴۰۷۱۰۱۱(۰۲۱)

∴ایمیل: shamim@shamimco.com

∴وب سایت :www.shamimco.com

∴شبکه های اجتماعی : از طریق شماره ۰۹۳۹۴۱۲۱۰۰۲ با ما در ارتباط باشید.