نورپردازی موزه و گالری

نورپردازی موزه و گالری فقط یک چیدمان لامپ و تنظیم زاویه نیست. این یک مهارت هنری است، یک استراتژی دقیق است، یک تعامل بی‌ صدا با روح اثر هنری است. وقتی پای نمایش شاهکارهای هنری یا آثار تاریخی در میان باشد دیگر نمی‌شود با نورپردازی‌های معمولی یا کلیشه‌ای وارد صحنه شد. نورپردازی آثار هنری باید بتواند فضا را متحول کند، خطوط را برجسته کند، بافت‌ها را نفس ‌گیر نمایش دهد و جزئیاتی را بیرون بکشد که حتی در نگاه اول پنهان مانده‌اند.

در فضایی مثل موزه یا گالری نور فقط برای دیدن نیست. نور باید تفسیر کند. باید روایت کند و همینجاست که انتخاب صحیح تجهیزات نورپردازی موزه و درک درست از شدت نور در گالری‌ها نقش حیاتی پیدا می‌کند. یک نورپردازی ضعیف می‌تواند یک تابلوی میلیون دلاری را به یک کاغذ بی‌ جان تبدیل کند. اما نوری که با فکر انتخاب شده باشد می‌تواند روح تصویر را بیرون بکشد. اگر می‌خواهید نوری که از آثار محافظت کند و نه باعث آسیب به پروژه‌‌ استفاده شود ما در شرکت شمیم اندیشه این مسیر را با تخصص خود برای شما روشن می‌کنیم.

 

نورپردازی موزه و گالری

در دنیای نورپردازی وقتی حرف از نورپردازی موزه و گالری به میان می‌آید پای دو چیز وسط است. یکی نور به‌ عنوان ابزار نمایش و دیگری نور به‌ عنوان عنصر محافظت. اینجا دیگر نور صرفا برای زیبایی یا روشنایی نیست بلکه خودش بخشی از تجربه بازدید می‌شود. هر نور اشتباهی یک اشتباه در خوانش اثر هنری ا‌ست. هر نور درست یک مرحله به حس واقعی اثر نزدیکتر شدن است. در ادامه چند اصل پایه اما فوق‌العاده کلیدی در نورپردازی گالری‌ها و موزه‌ها را به ‌صورت دسته ‌بندی ‌شده مرور می‌کنیم:

 

۱. شناخت ساختار فضا نقطه شروع نورپردازی موزه و گالری

قبل از نصب حتی یک چراغ باید با معماری فضا روبه‌رو شویم. اینجا صرفا دیوار و سقف مهم نیست بلکه نحوه‌ حرکت بازدید کننده، فاصله دید، ارتفاع نصب آثار و نوع اثرها در هر بخش تعیین ‌کننده سبک نورپردازی خواهد بود.نور متمرکز؟ نورهای گسترده؟نور با زاویه تند؟ هیچکدام را نمی‌شود بدون شناخت فضا انتخاب کرد.

۲. تفکیک فضاهای نمایشی و عبوری

در طراحی نورپردازی گالری مسیر حرکتی بازدید کننده نباید با نور پرهیجان یا برجسته مواجه شود. برعکس باید کنترل ‌شده، نرم و با شدت کمتر باشد تا چشم خسته نشود و تمایز بین جایی برای دیدن و جایی برای گذر کردن مشخص باشد. نور موضعی و ریلی دقیقا برای همین تفکیک‌ها طراحی شده‌اند.

۳. توجه به بافت و جنس اثر هنری

آیا با یک تابلوی رنگ ‌روغن مواجهیم؟ یا یک نقاشی روی کاغذ؟ مجسمه مرمری یا پارچه چاپی؟ نوع نور، زاویه تابش و شدت آن باید بافت اثر را تقویت کند نه پنهان. مثلا تابش نور از زاویه افقی روی سطوح ناهموار باعث ایجاد سایه‌های کوچک و برجسته شدن بافت‌ها می‌شود اما همین زاویه روی سطوح براق باعث بازتاب مزاحم و خنثی شدن اثر می‌گردد.

۴. انتخاب منابع نوری مخصوص موزه‌ها و گالری‌ها

همه چراغ‌ها برای فضاهای هنری مناسب نیستند. منابع نور در موزه باید ویژگی‌های زیر را داشته باشند:

• شاخص نمود رنگ (CRI) بالا: برای نمایش رنگ واقعی آثار
• عدم انتشار اشعه UV: چون UV به شدت به رنگدانه‌ها آسیب می‌زند
• حداقل تولید گرما: مخصوصا در فضاهای بسته یا روی آثار حساس

امروزه لامپ‌های LED مخصوص گالری با فیلتر UV و قابلیت تنظیم دمای رنگ انتخاب اصلی طراحان نور هستند.

۵.استفاده از نور متحرک و ریلی

سیستم نورپردازی ریلی امکان انعطاف کامل را فراهم می‌کند. اگر چیدمان گالری تغییر کند زاویه نور هم قابل تنظیم است. این نوع نورپردازی باعث می‌شود فضا همیشه قابلیت بروزرسانی داشته باشد بدون نیاز به تغییر زیرساختی در سیم‌ کشی.

 

نورپردازی برای نمایش بهتر آثار هنری

در نورپردازی موزه و گالری هدف فقط روشن‌کردن نیست. هدایت نگاه است. هدایت به جایی که جزئیات اثر، بافت رنگ، عمق خطوط و انرژی هنرمند دیده شود. نور در اینجا ابزار تماشاست نه فقط روشنایی. هر خط و رنگ نوری خاص می‌طلبد. پس نمی‌توان برای همه چیز از یک نسخه استفاده کرد. برای رسیدن به چنین سطحی از دقت سه اصل حیاتی وجود دارد که باید مرحله ‌به ‌مرحله اجرا شوند:

 

• شدت نور محدود: برای آثار حساس شدت نور نباید از ۵۰ لوکس فراتر رود. حتی یک تابلو نقاشی رنگ ‌روغن کهنه هم به نور کنترل‌ شده نیاز دارد.
• حذف کامل UV: نور بدون فیلتر حاوی اشعه فرابنفش است. قاتل خاموش آثار هنری. استفاده از فیلترهای UV یا منابع نوری UV-Free یک الزام تخصصی است.
• تابش غیرمستقیم و نرم: نور مایل با زوایای باز نه‌ تنها آسیب کمتری دارد بلکه کنتراست طبیعی اثر را هم بیشتر می‌کند.

 

استفاده از نور متمرکز در گالری‌ها

در یک گالری نور فقط روشن نمی‌کند انتخاب می‌کند. انتخاب می‌کند چه چیزی دیده شود، کجا توقف کنیم، کدام اثر در ذهن بماند و در این انتخاب نور متمرکز بی ‌رقیب است. ابزاری که نه در سکوت بلکه در سکون نگاه را هدایت می‌کند. در دنیای نورپردازی گالری این تمرکز نوری است که روایت را شکل می‌دهد نه صرفا زیبایی. در ادامه چند اصل کلیدی استفاده از نور متمرکز را توضیح می‌دهیم:

 

۱.نور متمرکز به ‌عنوان ابزار روایت تصویری

هر نور متمرکز مثل یک کادر دور اثر عمل می‌کند. آن را از بقیه‌ فضا جدا می‌کند بدون آنکه چیزی بگوید. در یک فضای سفید و خنثی این نور است که روایت را تعریف می‌کند. وقتی تابش دقیق باشد سایه‌ها به کمک معنا می‌آیند و رنگ‌ها عمیق‌تر دیده می‌شوند.

۲. تمرکز نوری و پرهیز از شلوغی بصری

در گالری‌هایی با چند اثر کنار هم نور یکنواخت همه‌ چیز را شبیه می‌کند. اما با نور متمرکز هر قطعه مرز پیدا می‌کند. اینجا نه فقط زیبایی بلکه نظم هم ایجاد می‌شود. نظمی که ذهن مخاطب را خسته نمی‌کند و حتی در حافظه‌اش باقی می‌ماند.

۳. زاویه‌ تابش مهارت در سایه‌ سازی

نور متمرکز باید زاویه داشته باشد، نه مستقیم از روبه‌رو. وقتی نور با زاویه ۳۰ تا ۴۵ درجه بتابد، بافت‌ها دیده می‌شوند. تابلوها عمق می‌گیرند، حجم‌ها خودنمایی می‌کنند و خطوط، از تختی درمی‌آیند. این‌ همان جایی‌ست که نور از یک ابزار، به یک زبان تبدیل می‌شود.

۴. انعطاف ‌پذیری تجهیزات نور متمرکز

در گالری‌های پویا که نمایشگاه‌ها مدام تغییر می‌کنند هیچ چیز به‌ اندازه‌ چراغ‌های قابل تنظیم مهم نیست. اسپات‌هایی با قابلیت تغییر زاویه، شدت و حتی دمای رنگ حکم قلم‌ موی نورپرداز را دارند. انتخاب این تجهیزات باید با شناخت دقیق فضا و کاربرد باشد نه صرفا ظاهر.

 

کنترل دمای رنگ و شدت نور در موزه‌ها

در طراحی حرفه‌ای نورپردازی موزه و گالری دو مولفه هستند که بیش از هر چیز تعیین می‌کنند یک اثر چگونه دیده شود. دمای رنگ نور (Color Temperature) و شدت تابش یا همان سطح روشنایی (Illuminance) . این دو مانند دو تیغه‌ یک قیچی‌ هستند. یکی بدون دیگری یا ناقص عمل می‌کند یا بدتر از آن به نتیجه‌ عکس منجر می‌شود. درک عمیق این دو مولفه همان چیزی ا‌ست که یک نورپرداز معمولی را از یک نورپرداز هنردوست و باسلیقه متمایز می‌کند. در ادامه این دو عامل را به ‌صورت تفکیک ‌شده بررسی می‌کنیم:

 

۱. دمای رنگ نور زبان پنهان فضا

دمای رنگ فقط یک عدد نیست. روایتی ا‌ست از حس و حال اثر. نوری با دمای ۲۷۰۰ تا ۳۰۰۰ کلوین نور گرم محسوب می‌شود. حال ‌و هوایی صمیمی، نوستالژیک و مناسب برای آثار کلاسیک، نقاشی‌های رنگ‌ روغن، قطعات چوبی یا اشیای سنتی دارد. در مقابل نورهای با دمای بالاتر مثلا ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ کلوین رنگ‌های خنک‌تر تولید می‌کنند. این نورها برای مجسمه‌های مدرن آثار مینیمالیستی یا عکس‌های سیاه‌ و سفید مناسبتر هستند. چرا که شفافیت، وضوح لبه‌ها و بی‌طرفی رنگی بیشتری ایجاد می‌کنند. نکته کلیدی اینجاست هیچ دمای رنگی استاندارد همیشگی ندارد. هر اثر لحن خودش را دارد و دمای نور باید با همان لحن تنظیم شود.

۲. شدت نور مرز باریک بین وضوح و آسیب

شدت نور یعنی مقدار نوری که به سطح اثر می‌رسد. این عامل هم برای دیده ‌شدن ضروری‌ است، هم اگر کنترل نشود به تخریب منجر می‌شود. در استانداردهای بین‌المللی میزان لوکس (Lux) پیشنهادی به‌ شکل زیر است:

• آثار حساس (کاغذ، پارچه، عکس): حداکثر ۵۰ لوکس
• نقاشی‌های رنگ ‌روغن یا اشیای نیمه ‌حساس: تا ۱۵۰ لوکس
• مجسمه‌ها، فلزات، سرامیک‌ها: تا ۳۰۰ لوکس

در نورپردازی موزه‌ها استفاده از چراغ‌هایی با قابلیت تنظیم شدت (dimmable lighting) نه ‌تنها توصیه می‌شود بلکه در موزه‌های حرفه‌ای یک ضرورت تلقی می‌شود.

۳. تعادل رنگ و شدت جایی که نور به ‌جای تابیدن حرف می‌زند

ترکیب دمای رنگ و شدت نور باید به شکلی باشد که نه تنها اثر را نشان دهد بلکه درک اثر را نیز افزایش دهد. وقتی شدت بیش از حد است بافت‌های ظریف گم می‌شوند. وقتی نور سرد و خشن باشد گرمای رنگ‌های قرمز یا خاکی کاهش می‌یابد. اما اگر این دو به‌ درستی تنظیم شوند تصویر نه ‌تنها دیده می‌شود بلکه حس می‌شود.

 

شرکت شمیم اندیشه و راه‌های ارتباطی با شمیم اندیشه

شرکت شمیم اندیشه با بیش از دو دهه تجربه در عرصه طراحی و اجرای پروژه‌های نورپردازی تخصصی از موزه‌ها و گالری‌ها گرفته تا فضاهای فرهنگی و تاریخی به‌ عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در این حوزه شناخته می‌شود. این مجموعه با تکیه بر دانش فنی، شناخت دقیق از استانداردهای بین‌المللی و بهره ‌گیری از به ‌روزترین تجهیزات نورپردازی خدماتی جامع و حرفه‌ای ارائه می‌دهد. از مشاوره رایگان تخصصی و طراحی نورپردازی متناسب با نوع آثار و فضای نمایش تا تامین تجهیزات حرفه‌ای، نظارت فنی و اجرای کامل پروژه. در شمیم اندیشه هر پروژه نورپردازی یک اثر هنری منحصربه‌ فرد تلقی می‌شود و هر راهکار نوری با توجه به بافت، کاربری و هویت فضایی طراحی می‌گردد. برای دریافت مشاوره، بازدید حضوری یا آغاز همکاری می‌توانید از طریق وب ‌سایت رسمی، تماس تلفنی یا شبکه‌های اجتماعی با تیم کارشناسی شمیم اندیشه در ارتباط باشید.

 

برای ارتباط با شمیم اندیشه و دریافت مشاوره‌های فنی اطلاعات بیشتر یا سفارش تجهیزات می‌توانید از طریق راه‌های زیر اقدام کنید:

∴شماره تماس: ۱۲-۴۴۰۷۱۰۱۱(۰۲۱)

∴ایمیل: shamim@shamimco.com

∴وب سایت :www.shamimco.com

∴شبکه های اجتماعی : از طریق شماره ۰۹۳۹۴۱۲۱۰۰۲ با ما در ارتباط باشید.