در مراکز مدرن هوانوردی، روشنایی فرودگاه و روشنایی داخلی موثر نقشی اساسی در تضمین راحتی، کارایی و ایمنی مسافران و کارکنان دارد. فرودگاهها به راهحلهای روشنایی با کارایی بالا و کارآمد نیاز دارند که قادر به ارائه روشنایی یکنواخت و در عین حال جذابیت زیبایی هستند.
روشنایی فرودگاهی چیست؟
روشنایی فرودگاه به مجموعهای از سیستمها، چراغها و تجهیزات گفته میشود که برای هدایت و ایمنی هواپیماها در فرودگاهها استفاده میشود. این سیستمها شامل موارد زیر هستند:
- چراغهای باند فرودگاه
- چراغهای تاکسیوی
- چراغهای نشانگر موقعیت
- چراغهای بیکن
- سیستمهای روشنایی داخلی
چراغ های روشنایی فرودگاه
چراغهای روشنایی فرودگاهها نقش حیاتی در ایمنی و هدایت هواپیماها دارند. این چراغها به خلبانان کمک میکنند تا در شرایط مختلف، از جمله شب و هوای نامساعد، به درستی مسیر خود را پیدا کنند. در اینجا به برخی از انواع اصلی چراغهای روشنایی فرودگاه اشاره میکنیم:
چراغهای لبه باند (Runway Edge Lights):
چراغهایی هستند که در کنارههای باند نصب شده و لبههای چپ و راست باند را مشخص میکنند. فاصله هر چراغ تا چراغ بعدی ۲۰۰ پا بوده و رنگ نور آنها در درجه اول سفید است. نور این چراغها در ۲۰۰۰ پایی آخر باند فرودگاه زرد رنگ هستند تا خلبانان بدانند که به پایان باند نزدیک میشود.
چراغهای آستانه و پایان باند (Runway Threshold and End Lights):
ابتدای قسمت قابل استفاده باند با ردیف چراغهای آستانه سبز رنگ مشخص شده است. چراغهای قرمز نیز انتهای باند را مشخص میکند.
چراغهای شناسایی باند (REILs):
برای برجستهسازی بیشتر شروع باند، دو چراغ چشمکزن بسیار نورانی در دو طرف آستانه باند نصب شده است. این چراغها روشن هستند و در هوای خوب از کیلومترها دورتر دیده میشوند. این چراغها حتی در هنگام کروز هواپیما در ارتفاع ۳۵۰۰۰ پایی نیز قابل مشاهده هستند.
چراغهای خط مرکزی باند (Runway Centerline Lights):
باند فرودگاه برای عملیات در دید کم دارای چراغهایی از نوع کفی و نصبشده در محور مرکزی باند در هر ۵۰ پا است که به خلبانان کمک میکند تا در هنگام برخاستن و فرود بتوانند جهت را بدرستی کنترل کنند. در ابتدای باند این چراغها به رنگ سفید، از ۳۰۰۰ پایی انتهای باند، بصورت یک در میان قرمز و سفید و از ۱۰۰۰ پایی انتهای آن به رنگ قرمز هستند.
چراغهای آغاز تاکسیوی :(Taxiway Lead-off Lights):
بعد از اینکه یک هواپیما گیت فرودگاه را ترک کرد، اولین چالشی که خلبانان با آن روبرو هستند حرکت هواپیما به باند فرودگاه برای برخاستن است. هم در شب و هم در روز، این چراغهای فرودگاهی هستند که تاکسی کردن را برای خلبانان آسان میکنند و در دو رنگ سبز و آبی موجود هستند.
- چراغهای آبی تاکسی وی: چراغهای لبه تاکسیوی همیشه آبی تیره هستند. چراغهای تاکسی آبیرنگ از ترمینال به راحتی قابل مشاهده هستند و غالبا نخستین چراغهای فرودگاهی هستند که مسافران آن را مشاهده میکنند. چراغهای تاکسی آبی معمولاً هنگام تاریکی یا در هوای بد روشن میشوند. در بسیاری از فرودگاهها چراغهای آبی همهچیز لازم برای علامتگذاری تاکسیویها هستند.
- چراغهای سبز تاکسی وی: چراغهای سبز وسط تاکسیوی که در داخل زمین کار گذاشته شدهاند غالبا در فرودگاههای شلوغ و فرودگاههایی که دارای آبوهوای بد هستند و به منظور افزایش راهنمایی و ایمنی تاکسی کردن نصب شدهاند. برخلاف چراغهای آبی که برای شناسایی لبههای تاکسی استفاده میشود، چراغهای وسط سبز رنگ، بسیار روشن و نورانی هستند و خلبانان میتوانند در بدترین شرایط آب و هوایی، روز یا شب، آنها را ببینند و از آنها پیروی کنند.
چراغهای نشانگر موقعیت:
این چراغها در نقاط کلیدی فرودگاه نصب میشوند تا موقعیتهای مهم مانند تقاطعها و نقاط توقف را نشان دهند. این چراغها میتوانند به رنگهای مختلفی مانند قرمز، سبز و زرد باشند
چراغهای بیکن گردان :
بسیاری از فرودگاهها دارای چراغ گردانی به نام «بیکن» هستند. این چراغ در مکانی بلند به طوری که هیچچیز مانع دید آن نشود (معمولا بالای برج مراقبت) نصب شده و موقعیت فرودگاه را به خلبان نشان میدهد و به او کمک میکند تا در شب هم بتواند پرواز با دید (VFR) انجام دهد. معمولا این چراغ از فاصله ۱۰ مایلی فرودگاه قابل مشاهده است.
این چراغ در فرودگاههای غیر نظامی به رنگ سفید و سبز، به طور متناوب ۲۴ الی ۳۰ مرتبه در دقیقه چشمک میزند ولی در فرودگاههای نظامی به ازای هر دو چراغ سفید چشمکزن٬ یک چراغ سبز چشمک میزند.
چراغهای اپروچ : لابد هنگام رانندگی در نزدیکی یک فرودگاه، چراغهای زیادی را که بر سر تیرکهایی نارنجیرنگ و در نزدیکی باند فرودگاه نصب شدهاند را دیدهاید. این چراغها بخشی از سیستم روشنایی اپروچ هستند. پیکربندیهای مختلفی برای چراغهای اپروچ وجود دارد. طرحها همچنین در مناطق مختلف دنیا نیز ممکن است متفاوت باشد. هدف از تمام آنها یکسان است: علائم بصری لازم برای همراستا کردن صحیح هواپیما جهت فرود در هنگام هوای بد.
سیستمهای روشنایی داخلی: این سیستمها شامل انواع چراغها و پنل های روشنایی داخل ترمینالها، پارکینگها و مسیرهای دسترسی هستند که به مسافران و کارکنان کمک میکنند تا به راحتی در فرودگاه حرکت کنند.
نمونه کارهای روشنایی فرودگاهی
چراغ های نورپردازی فرودگاهی
چراغهای نورپردازی فرودگاهی نقش مهمی در ایمنی، هدایت هواپیماها و عملیات پروازی دارند. این چراغها برای راهنمایی خلبانان در زمان برخاست، فرود، و حرکت در باندهای فرودگاه طراحی شدهاند. انواع مختلفی از چراغهای نورپردازی فرودگاهی وجود دارد که هر یک وظیفه خاصی را بر عهده دارند. در ادامه به برخی از رایجترین چراغهای نورپردازی فرودگاهی اشاره میشود:
۱. چراغهای باند فرود (Runway Lights)
این چراغها برای مشخص کردن مسیر باند فرود و برخاست هواپیما استفاده میشوند:
- چراغهای لبه باند (Runway Edge Lights):در دو طرف باند نصب میشوند و مسیر را مشخص میکنند. این چراغها سفید هستند و در انتهای باند به رنگ قرمز تغییر میکنند.
- چراغهای مرکز باند (Runway Centerline Lights):در مرکز باند قرار دارند و با نور سفید یا قرمز و سفید متناوب مشخص میشوند.
- چراغهای پایان باند (Runway End Lights):نشاندهنده انتهای باند هستند و به رنگ قرمز (برای خلبان در حال فرود) و سبز (برای هواپیمای در حال برخاست) دیده میشوند.
۲. چراغهای تاکسیوی (Taxiway Lights)
این چراغها مسیر حرکت هواپیما در تاکسیویها را نشان میدهند:
- چراغهای لبه تاکسیوی (Taxiway Edge Lights):معمولاً آبی رنگ هستند و مسیر لبه تاکسیوی را نشان میدهند.
- چراغهای مرکز تاکسیوی (Taxiway Centerline Lights):به رنگ سبز هستند و مرکز مسیر تاکسیوی را مشخص میکنند.
۳. سیستمهای نور فرود دقیق (Precision Approach Lighting Systems – PALS)
این چراغها برای هدایت خلبان به سمت باند فرود در شرایط دید کم استفاده میشوند:
- چراغهای ورودی (Approach Lights):مجموعهای از چراغهای خطی سفید که خلبان را به باند هدایت میکنند.
- چراغهای PAPI (Precision Approach Path Indicator):سیستم چراغهای سفید و قرمز که زاویه درست فرود را به خلبان نشان میدهند.
- سفید: هواپیما بالاتر از مسیر درست است.
- قرمز: هواپیما پایینتر از مسیر درست است.
۴. چراغهای مانع (Obstacle Lights)
این چراغها برای مشخص کردن موانع بلند مانند برجهای کنترل، آنتنها یا ساختمانهای بلند استفاده میشوند. معمولاً قرمز یا سفید هستند و بهصورت چشمکزن عمل میکنند.
۵. چراغهای منطقه توقف (Stop Bar Lights)
این چراغها به رنگ قرمز بوده و در تاکسیویها برای توقف هواپیما پیش از ورود به باند فرود استفاده میشوند.
۶. چراغهای نگهداری و ایمنی (Holding Position Lights)
این چراغها نشاندهنده محلهای توقف در تاکسیویها هستند تا هواپیماها بهصورت ایمن در انتظار اجازه حرکت بمانند.
۷. چراغهای چراغان کردن محیط فرودگاه (Apron and Ramp Lights)
این چراغها فضای رمپ و مناطق بارگیری را روشن میکنند تا دید کافی برای کارکنان فرودگاه و خلبانان فراهم شود.
۸. چراغهای راهنما (Guidance Signs)
این چراغها شامل تابلوهای روشنشدهای هستند که اطلاعاتی درباره باندها، تاکسیویها و مناطق مختلف فرودگاه ارائه میدهند.
۹. چراغهای اضطراری (Emergency Lights)
این چراغها برای استفاده در شرایط اضطراری مانند قطع برق یا عملیات نجات طراحی شدهاند.