تفاوت شدت نور و شدت روشنایی

آیا شدت نور و شدت روشنایی یکی هستن یا با هم تفاوت دارند؟ برای دانستن جواب این سوال در این مقاله با ما همراه باشد  تا شدت نور و شدت روشنایی را بررسی کنیم و با هم بشناسیم.

تا حالا شده وارد یه اتاق بشید و احساس کنید نورش یا زیادی کم هست و چشمانت را خسته می‌کند یا انقدر تند است که اذیت می‌کند؟ یا مثلا یک لامپ بخرید و بعد ببینید اصلا انقدر که انتظار داشتید روشنایی ندارد؟ اینجاست که تفاوت بین شدت نور و شدت روشنایی اهمیت پیدا می‌کند.

خیلی از ما این دو تا مفهوم را یکی در نظر می‌گیریم اما درواقع فرق‌های اساسی بین‌ این دو وجود دارد. شدت نور (Luminous Intensity) بیشتر به میزان نوری که خود منبع نور تولید می‌کند مربوط می‌شود ولی شدت روشنایی (Illuminance) نشان می‌دهد که این نور چطور روی سطوح اطراف پخش می‌شود و چه تاثیری روی فضا دارد. مثلا یک چراغ‌ قوه را در نظر بگیرید ممکن است نور خیلی قوی داشته باشد اما وقتی روی دیوار می‌تابد فقط یک نقطه‌ محدود را روشن کند. در مقابل یک لامپ سقفی ممکن است شدت نور کمتری داشته باشد اما کل اتاق را روشن کند.

تفاوت شدت نور و شدت روشنایی در طراحی نورپردازی بسیار مهم است زیرا انتخاب نادرست می‌تواند باعث بشود یک محیط خیلی تاریک خسته‌ کننده یا برعکس بیش‌ از حد روشن و آزاردهنده باشد. مثلا اگه شدت نور یک چراغ زیاد باشد اما شدت روشناییش مناسب نباشد ممکن است یک بخش از محیط خیلی روشن بشود ولی بقیه‌ جاها در سایه بماند.

حالا سوال اینجاست: چطور می‌شود شدت نور و شدت روشنایی را به ‌درستی تنظیم کرد؟ چطور بفهمیم که چه مقدار روشنایی برای یه فضا مناسب است؟ در این مقاله قرار است خیلی راحت و کاربردی این دو مفهوم را بررسی کنیم و ببینیم چه ابزارهایی برای اندازه‌ گیری‌ آنها هست و چطور می‌شود از آنها برای داشتن یک نورپردازی بهینه و دلنشین استفاده کرد. پس اگه می‌خواهید نور محیط کار، خانه یا هر فضای دیگری را بهتر تنظیم کنید تا آخر همراه ما باشید.

 

 

 

شدت نور و شدت روشنایی؛ مفاهیم و تفاوت‌های اصلی

 

شدت نور چیست؟

شدت نور (Luminous Intensity) میزان نوری است که از یک منبع نور در یک جهت خاص ساطع می‌شود و با واحد کندلا (cd) اندازه‌ گیری می‌شود. به زبان ساده شدت نور نشان می‌دهد که یک منبع نور چقدر قوی است و چقدر نور را در یک مسیر مشخص منتشر می‌کند.

مثال: فرض کنید یک چراغ ‌قوه در دست دارید. اگر آن را به سمت دیوار بگیرید شدت نوری که از چراغ‌ قوه بیرون می‌آید مقدار نوری است که در یک جهت خاص تابیده می‌شود. اگر لنز چراغ‌ قوه را تغییر دهید و نور را متمرکزتر کنید شدت نور در همان جهت افزایش خواهد یافت.

شدت روشنایی چیست؟

شدت روشنایی (Illuminance) مقدار نوری است که روی یک سطح مشخص فرود می‌آید و با واحد لوکس (lx) سنجیده می‌شود. شدت روشنایی به این بستگی دارد که چه مقدار نور به سطح مورد نظر برخورد می‌کند.

مثال: اگر همان چراغ‌ قوه را به دیوار بتابانید مقدار نوری که روی دیوار پخش می‌شود شدت روشنایی آن نقطه را تعیین می‌کند. اگر چراغ‌ قوه را دورتر ببرید روشنایی روی دیوار کاهش می‌یابد در حالی که شدت نور چراغ‌ قوه تغییری نکرده است.

اگر بخواهیم شدت نور یک لامپ را بدانیم  باید مقدار نوری را که در یک زاویه مشخص منتشر می‌کند اندازه بگیریم (کاندلا). اما اگر بخواهیم بدانیم که یک اتاق چقدر روشن است باید میزان نوری را که به سطح اتاق می‌رسد بررسی کنیم (لوکس).

تفاوت‌های کلیدی بین شدت نور و شدت روشنایی

واحد اندازه‌گیری: شدت نور با کندلا و شدت روشنایی با لوکس سنجیده می‌شود.

ماهیت فیزیکی:  شدت نور به قدرت منبع نوری بستگی دارد در حالی که شدت روشنایی وابسته به مساحت سطح دریافت‌ کننده نور است.

وابستگی به فاصله:  شدت روشنایی با افزایش فاصله از منبع نور کاهش می‌یابد اما شدت نور یک ویژگی ذاتی منبع است و تغییر نمی‌کند.

کاربرد:  شدت نور در طراحی و تولید منابع نوری اهمیت دارد در حالی که شدت روشنایی در برنامه‌ ریزی سیستم‌های روشنایی محیط‌های داخلی و خارجی مهم است.

 

 

چگونه شدت نور و روشنایی را برای محیط‌های مختلف تنظیم کنیم؟

 

تنظیم شدت نور و روشنایی در خانه

در خانه هر فضا نیاز به روشنایی متفاوتی دارد:

اتاق مطالعه: روشنایی باید حداقل ۵۰۰ لوکس باشد تا از خستگی چشم جلوگیری کند.

اتاق خواب: نور باید ملایم و گرم باشد تا حس آرامش ایجاد کند.

آشپزخانه: روشنایی باید یکنواخت و بدون سایه‌های تند باشد تا هنگام کار دید کافی وجود داشته باشد.

مثال: شاید دیده باشید که در برخی از کافی‌شاپ‌ها نور ملایم و کم استفاده می‌شود. این کار به عمد انجام می‌شود تا فضایی دنج و آرام ایجاد شود. در مقابل در یک کتابخانه نور بسیار روشن‌تر است تا خواندن آسان‌تر شود.

تنظیم شدت نور و روشنایی در محیط‌های اداری

در ادارات شدت روشنایی مناسب می‌تواند بهره‌ وری را افزایش دهد: حداقل ۵۰۰ لوکس برای دفاتر کاری  استفاده از نور طبیعی و مصنوعی ترکیبی

پرهیز از نورهای زننده و خیرگی‌زا

مثال: در یک دفتر کار با پنجره‌های بزرگ استفاده از پرده‌های نیمه ‌شفاف به تنظیم شدت روشنایی کمک می‌کند زیرا مانع از ورود نور خیره‌کننده می‌شود.

تنظیم شدت نور در محیط‌های تجاری و  فروشگاهی

فروشگاه‌ها باید نورپردازی خاصی داشته باشند:

نورپردازی متمرکز روی محصولات برای جلب توجه

استفاده از نور گرم در قسمت‌های استراحت

نور سردتر در محل پرداخت و صندوق برای حفظ هوشیاری کارکنان

مثال: در فروشگاه‌های لباس نورپردازی کمی گرم‌ تر است تا حس راحتی ایجاد شود اما در مغازه‌های طلا و جواهر از نورهای سفید و براق استفاده می‌شود تا جلوه‌ محصولات بیشتر شود.

 

تاثیر شدت نور بر مصرف انرژی و کیفیت روشنایی محیط

 

۱. تاثیر بر مصرف انرژی

• منابع نوری با شدت نور بالا اما راندمان پایین انرژی زیادی مصرف می‌کنند.
• استفاده از لامپ‌های LED با بهره‌ وری بالا می‌تواند مصرف برق را کاهش دهد.

 

۲. تاثیر بر کیفیت نور و راحتی چشم

• نور بیش ‌از حد زیاد یا کم می‌تواند باعث خستگی چشم و کاهش تمرکز شود.
• تنظیم شدت روشنایی متناسب با نیاز محیط راحتی بصری را افزایش می‌دهد.

مثال: یک سالن سینما معمولا نور بسیار کمی دارد اما در راهروها از نور مناسب استفاده می‌شود تا تماشاگران بتوانند مسیر خود را پیدا کنند.

انتخاب نورپردازی مناسب هم مصرف انرژی را کاهش می‌دهد و هم کیفیت روشنایی محیط را بهبود می‌بخشد .

 

 

ابزارهای اندازه‌گیری شدت نور و شدت روشنایی

 

برای اندازه‌ گیری دقیق شدت نور و روشنایی از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود:

 

۱. لوکس‌متر (Lux Meter)

این دستگاه برای اندازه ‌گیری شدت روشنایی (لوکس) در یک محیط مشخص استفاده می‌شود.

مثال: مهندسان روشنایی از لوکس ‌متر برای تعیین میزان نور در دفاتر و کارخانه‌ها استفاده می‌کنند.

۲. فوتومتر (Photometer)

این دستگاه برای اندازه ‌گیری شدت نور در یک زاویه مشخص به کار می‌رود.

مثال: در طراحی چراغ‌های خیابانی فوتومتر به مهندسان کمک می‌کند تا شدت نور بهینه را تعیین کنند.

استفاده از ابزارهای مناسب برای اندازه‌ گیری شدت نور و شدت روشنایی نقش مهمی در طراحی نورپردازی دارد و می‌تواند به بهینه ‌سازی مصرف انرژی کمک کند.

شدت نور و شدت روشنایی دو مفهوم متفاوت اما مرتبط با یکدیگر هستند. شدت نور به قدرت منبع نور مربوط می‌شود در حالی که شدت روشنایی مقدار نوری است که به یک سطح می‌رسد. با تنظیم درست این دو عامل می‌توان روشنایی بهینه‌ای در فضاهای مختلف ایجاد کرد. استفاده از ابزارهای اندازه‌ گیری شدت نور و روشنایی به ما کمک می‌کند تا مصرف انرژی را کاهش دهیم و کیفیت نورپردازی را بهبود بخشیم.

حالا که با تفاوت این دو مفهوم آشنا شدید در دفعه بعدی که چراغی را روشن می‌کنید به این فکر کنید که آیا شدت نور و روشنایی آن برای محیط شما مناسب است یا خیر!

 

معرفی شمیم اندیشه و راه های ارتباطی با شمیم اندیشه

نورپردازی اصولی چیزی فراتر از انتخاب یک لامپ یا چراغ است. در شمیم اندیشه  ما با ترکیب دانش تخصصی و تجربه‌ عملی پروژه‌های نورپردازی را از ایده تا اجرا همراهی می‌کنیم. چه در حال طراحی یک فضای جدید باشید و چه بخواهید روشنایی محیط خود را بهینه کنید تیم ما با ارائه‌ مشاوره حرفه‌ای و فروش تجهیزات نورپردازی باکیفیت راهکارهای متناسب با نیازتان را ارائه می‌دهد. برای ارتباط با ما و دریافت راهنمایی همین حالا تماس بگیرید!

 

∴شماره تماس: ۱۲-۴۴۰۷۱۰۱۱(۰۲۱)

∴ایمیل: shamim@shamimco.com

∴وب سایت :www.shamimco.com

∴شبکه های اجتماعی : از طریق شماره ۰۹۳۹۴۱۲۱۰۰۲ با ما در ارتباط باشید.